Podczas przeprowadzania prac budowlanych, związanych z inwestycją na obszarze między ulicami Złota a Zgoda, pracownicy natknęli się na resztki ludzkiego ciała. Informacje o tej nieoczekiwanej sytuacji na placu przed Domem pod Orłami natychmiast zostały przekazane odpowiednim służbom – policji oraz prokuraturze. Aktualnie, sprawą zajmują się specjaliści od archeologii.

Archeolodzy z Warszawy podejrzewają, że znalezione kości pięciu osób mogą być pozostałością z czasów II wojny światowej. Niemniej jednak, nie ma stuprocentowej pewności co do tego, czy ofiary pochowano tam podczas obrony Warszawy w 1939 roku, czy może w okresie Powstania Warszawskiego w 1944 roku.

Historycznie rzecz biorąc, w 1939 roku na skwerze przed Domem pod Orłami istniał prowizoryczny cmentarz. Jednakże, według domysłów, zmarli pogrzebani tam mogli zostać ekshumowani w czasie niemieckiej okupacji. Identyczny tymczasowy cmentarz powstał również w trakcie Powstania Warszawskiego. Tam między innymi spoczęły ofiary bombardowań okolic Filharmonii, które miały miejsce w sierpniu 1944 roku. Z opowieści powstańców wiadomo, że skwer służył również jako miejsce, gdzie rozpalano ogniska na sygnał dla aliantów, pokazując im miejsca zrzutów broni i jedzenia.

Po zakończeniu wojny, szczątki pochowane na skwerze przed Domem pod Orłami zostały ekshumowane. Ale wydaje się, że ekshumacje te – prowadzone w trudnych warunkach powojennych, być może niedbale i pośpiesznie – nie uwzględniały wszystkich zwłok.

Jednak historia tego miejsca jest znacznie dłuższa. Groby ofiar II wojny światowej to nie pierwsza nekropolia w tym miejscu. Dom pod Orłami powstał w latach 1912-1917 jako siedziba Banku Towarzystw Spółdzielczych, na terenie dawnego prosektorium i kaplicy Szpitala Dzieciątka Jezus. Przy szpitalu był nawet cmentarz. Jego obecność przypomina zabytkowy obelisk, który w 1901 roku przeniesiono ze względu na relokację kompleksu szpitalnego do nowego budynku przy ul. Lindleya. Szpital działa tam do dzisiaj, a obelisk stoi nieopodal – dokładnie na ulicy Lindleya 12.

Upamiętnienie ofiar wymaga należytego szacunku. Każde działanie na terenie inwestycji, zarówno badania archeologiczne, jak i dalsze prace budowlane prowadzone przez Zarząd Dróg Miejskich, muszą być przeprowadzane z poszanowaniem dziedzictwa historycznego.

Obecnie obszar poddany jest dogłębnym badaniom archeologicznym, które mają na celu ustalenie skali znaleziska. Jest to niezbędne dla upamiętnienia ofiar oraz kontynuowania inwestycji.

Odkrycie przy Domu pod Orłami przypomina o tragicznej historii mieszkańców Warszawy w czasach II wojny światowej. Mimo upływu lat, stolica Polski nadal kryje pod swoją powierzchnią wiele bolesnych sekretów z przeszłości.