Symboliczne kamienie umieszczone na terenie warszawskiego Ogrodu Sprawiedliwych, znajdującego się na terenie dawnego getta, będą od dzisiaj przypominać o pięciu wybitnych osobowościach: Jacku Kuroniu, Vivian Silver, Amer Abu Sabila oraz braciach Andrzej i Klemens Szeptyccy.

Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydentka m.st. Warszawy, podczas ceremonii odznaczenia podkreśliła, że biografie tych osób, które upamiętniają kamienie i drzewa w Ogrodzie Sprawiedliwych, to jakby podręcznik dla młodzieży na temat odwagi, przyzwoitości, solidarności, troski i poświęcenia. To miejsce uczy nas nie tylko upamiętniać, ale także prowadzić dialog i rozmowę – dodała.

Tytuł Sprawiedliwego jest nadawany pośmiertnie tym osobom, które zaryzykowały swoje życie ratując innych lub broniąc wolności i godności człowieka w czasie nazizmu i komunizmu, ludobójstw, masowych mordów oraz zbrodni przeciwko ludzkości, które miały miejsce w XX i XXI wieku. Lista uhonorowanych ogłaszana jest co roku 6 marca, w Europejskim Dniu Pamięci o Sprawiedliwych. Wyboru dokonuje Komitet Ogrodu Sprawiedliwych, w którego skład wchodzą wybitne postacie ze świata edukacji i kultury oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.

Wśród tegorocznych Sprawiedliwych znaleźli się Jacek Kuroń (1934–2004), polityk i działacz opozycji antykomunistycznej, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, więzień polityczny, minister w rządach III RP i kawaler Orderu Orła Białego. Vivian Silver (1949–2023) to kanadyjsko-izraelska aktywistka na rzecz praw kobiet i pokoju na Bliskim Wschodzie, zamordowana w ataku terrorystycznym Hamasu 7 października 2023 roku. W wieku 25 lat Silver wyemigrowała do Izraela i zaangażowała się w ruch na rzecz praw kobiet. Od 1990 r., mieszkając przy granicy ze Strefą Gazy, działała na rzecz praw Gazańczyków oraz arabskich Beduinów z pustyni Negew.

Wśród upamiętnionych znalazł się również Amer Abu Sabila (1998–2023) – izraelski Arab z Abu Talul na pustyni Negew, robotnik budowlany, który oddał swoje życie próbując pomóc żydowskiej rodzinie uciekającej przed atakami Hamasu 7 października 2023 roku.

Bracia Szeptyccy, Andrzej (1865–1944) – duchowny greckokatolicki, biskup stanisławowski, metropolita lwowski i halicki oraz Klemens (1869–1951) – również duchowny greckokatolicki, studyta, ihumen, a następnie archimandryta klasztoru w Uniowie. Obydwaj pochodzący ze spolonizowanej rodziny w Galicji Wschodniej bracia Szeptyccy na początku XX wieku poświęcili się działaniom na rzecz społeczności ukraińskiej i przeciwdziałaniu konfliktu polsko-ukraińskiego. Andrzej, jako metropolita lwowski, wspierał ukraiński rozwój i aspiracje niepodległościowe, potępiając jednocześnie zbrodnie nacjonalistów. Klemens był jego najbliższym współpracownikiem. Podczas II wojny światowej Andrzej bardzo krytycznie odnosił się do ideologii komunistycznej i narodowo-socjalistycznej, informując Watykan o zbrodniach sowieckich i niemieckich.

Ogród Sprawiedliwych w Warszawie (skwer Generała Jana Jura-Gorzechowskiego) ma symboliczne znaczenie nie tylko dla stolicy, ale również dla historii Europy i świata. Znajduje się na terenie dawnego getta warszawskiego, gdzie 400 tys. mieszkańców zostało brutalnie zgładzonych podczas II wojny światowej.